اخلاق کارگزاران
از دیدگاه مولی الموحدین حضرت امیر المؤمنین (علیه السلام)
بسمه تعالی
از آنجا که به فرموده حضرت علی علیه السلام هر شخص نیازمند مقتدا و الگو است تا خود را با امام خویش بسنجد، درسهایی ارزشمند از گفتار حضرت امیر بیان علی بن ابیطالب علیهما السلام خطاب به نماینده بینظیرشان جناب مالک اشتر حضور مدیران محترم تقدیم میگردد؛ باشد که با عمل به این دستورات، در دنیا و آخرت از شیعیان واقعی آن حضرت باشیم.
1. رعایت تقوای الهی (انجام واجبات و ترک محرمات).
2. مقدم داشتن اطاعت الهی بر هوای نفس و انجام دستورات قرآن کریم از واجبات و مستحبات.
3. یاری خواستن از خداوند متعال با قلب و زبان.
4. دوری از خواستهها و تمایلات نفسانی.
5. توجه به اعمال و رفتار و کردار خود، زیرا مورد بررسی دیگران قرار میگیرد.
6. ذخیره نمودن عمل صالح، چون بهترین ذخیره است.
7. دوست داشتن برای دیگران آنچه برای خود دوست دارد.
8. مهربانی با زیردستان و لطف و دوستی با آنان.
9. برادر دانستن تمام مردم، زیرا یا آنان برادران دینی هستند و یا همنوع.
10. بخشش و آسانگیری خطاها و اشتباهاتی که ناخواسته مرتکب شدهاند، همانگونه که هر کس دوست دارد خداوند متعال بر او آسان بگیرد.
11. توجه به عظمت الهی تا او را از تکبر و خودخواهی نجات دهد.
12. پرهیز از ظلم به بندگان الهی، زیرا شخصی که به بندگان الهی ظلم نماید خداوند متعال دشمن او خواهد بود، چون هیچ چیزی مانند ستمکاری، نعمت پروردگار را دگرگون نمینماید.
13. دور نمودن افرادی که دنبال عیوب دیگران هستند.
14. تصدیق نکردن سخنچین، زیرا سخنچین اگر چه در لباس اندرز دهنده ظاهر میشود ولی خیانتکار است.
15. دوری نمودن از مشورت با انسان بخیل، ترسو و حریص، زیرا ریشة این صفات بدگمانی به خداوند متعال است.
16. همراهی با پرهیزگاران و تربیت آنان که اهل ستایش نیستند.
17. عدم تساوی نیکوکاران و خطاکاران، زیرا باعث میشود نیکوکاران در نیکوکاری بیرغبت و بدکاران در بدکاری تشویق گردند و دادن پاداش هر شخص بر اساس کردار خود او.
18. در اعطاء مسئولیت برگزیندن اشخاصی که خیرخواهی آنها برای خداوند متعال و پیامبر اکرم صلیالله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم السلام بیشتر و پاکدامنی ایشان بهتر، در صبر و شکیبایی برتر باشند و کسانی را انتخاب کردن که دیرتر به خشم آیند و دارای خانواده نیکو، سلحشور و دارای سوابق نیکو باشند.
19. توجه و رسیدگی به امور معیشتی خانواده زیردستان مانند پدر نسبت به فرزندان اهمیت دادن تا حدی که کارگزاران در آسایش و خانواده آنان در رفاه باشند.
20. برقراری عدالت، تا با شوق و رغبت با رهبر خود همراه باشند.
21. تلاش هر شخصی را به حساب خود او گذاشتن و ارزش خدمت هیچ شخصی را کوچک نشمردن.
22. واگذار نمودن مسئولیتها بر اساس امتحان و تمایل شخصی افراد و با مشورت افراد صالح و عدم به کارگیری افراد در کارهای مختلف.
23. ادای حقوق کافی به افراد تا بیشتر به اصلاح خود بکوشند و بینیازی داشته و دست به اموال بیتالمال نزنند.
24. بررسی رفتار کارگزاران و گماردن بازرسانی راستگو و با وفا بر کارهای آنها.
25. توجه خاص به همکاران نزدیک و توبیخ در صورت عدم توجه به مسائل لازم، و کنار گذاردن انسانهای ناشایست.
26. توجه به منشیان و واگذار نمودن کارها به بهترین افراد برای حفظ اسرار و مسائل محرمانه.
27. رسیدگی خاص به افراد سطح پایین که چارهای ندارند (رسیدگی به امور مالی و معنوی افراد مستضعف).
28. انسجامدهی امور کوچک و جزئی و عدم غفلت از آنها (مسائل مهم، مانع از توجه به امور کوچک نشود).
29. انجام کارهای هر روز در همان روز، زیرا هر روزی کار خودش را دارد.
30. قرار دادن بهترین وقتها برای خود و خداوند متعال گرچه همه اوقات برای خداست.
31. انجام واجبات الهی و آنچه انسان را به خداوند متعال نزدیک میکند را بیعیب و نقص انجام دادن اگر چه به خستگی جسمی منجر شود.
32. اقامة نماز در حد اعتدال و میانهروی نه اینکه به نماز بیتوجهی شود و نه اینکه باعث فرار نمودن افراد شود.
33. وفای به عهد و عدم پیمانشکنی، زیرا خیانت در عهد و پیمان راه ندارد.
34. دوری از خودپسندی، و عدم توجه به خوبیهای خود و دوست نداشتن ستایش، زیرا اینها فرصتهای هجوم شیطان است.
35. دوری از منت گذاردن بر افراد و بزرگ شمردن کارهای خود و تخلف در وعدهها، زیرا منت نهادن پاداش نیکوکاری را از بین میبرد و بزرگ شمردن کار، نور حق را خاموش گرداند و تخلف از وعده، خشم خداوند متعال و مردم را بر میانگیزد، زیرا گناه بزرگ نزد حق تعالی آن است که چیزی بگویید و عمل ننمایید.
36. عجله نکردن در اموری که وقت آن نرسیده و سستی ننمودن در کاری که وقت انجام آن است.
37. ستیزه ننمودن در کاری که روشن نیست و کوتاهی نکردن در کاری که روشن و واضح است. تلاش جهت اینکه هر کاری در جای خود قرار داده شود.
38. دوری از امتیازخواهی در اموری که مردم با هم برابرند.
39. کنترل غرور و خشم و تندی، در اختیار گرفتن زبان و حفظ آرامش و پرهیز از شتابزدگی با فروخوردن خشم خود.
40. یادآوری واجبات کتاب الهی و سنتهای گذشتگان و عمل به دستورات اولیاء الهی. نهج البلاغه، نامه 53